ตราบใดที่ยังมีลมหายใจ จงอยู่ด้วยอานาปานสติอย่างพระพุทธเจ้า จะยืน จะเดิน จะนั่ง จะนอน จะกิน ดื่ม ขับถ่าย ทำครัว ทำความสะอาดบ้าน ขับรถ ทำงานทุกชนิด ให้อยู่กับอานาปานสติ เดินเล่น พักผ่อน ก็ทำอานาปานสติได้ พูดได้ว่าชีวิตทั้งหมดนี้ให้อยู่ด้วยอานาปานสติ

 

เจริญอานาปานสติ เพื่อเป็นการรักษาใจให้เป็นปกติ ให้ใจเป็นศีล โดยเพียงแต่กำหนดรู้ลมหายใจเข้า ลมหายใจออกติดต่อกันอย่างต่อเนื่องและอย่างสม่ำเสมอ ไม่ลืม ไม่เผลอ แม้แต่ขณะที่เห็นรูป ได้ยินเสียง ได้ดมกลิ่น ได้รู้รส ได้สัมผัส

 

การกำหนดรู้ต้องอาศัยจิตใจที่สงบ จึงจะสามารถทำได้อย่างต่อเนื่อง ก่อนที่จะฝึกอานาปานสติ ต้องพยายามปล่อยวางความคิดต่างๆ พยายามทำใจให้นิ่ง ให้สงบเสียก่อน แม้จะเป็นความสงบเพียงชั่วคราวก็ตาม

 

อานาปานสติ ทำได้ในอิริยาบถทั้ง 4 คือ ยืน เดิน นั่ง นอน ให้มีสติระลึกรู้ทุกครั้งที่ลมหายใจเข้าออกติดต่อกัน โดยเฉพาะช่วงที่ปรารภความเพียรทำได้ 24 ชั่วโมงในวันหนึ่งทีเดียว หรือเว้นเฉพาะขณะหลับเท่านั้น

 

อานาปานสติสามารถเจริญเป็น สมถกรรมฐานให้สมบูรณ์ได้ อานาปานสติสามารถเจริญเป็นวิปัสสนากรรมฐาน ให้สติปัฏฐาน 4 สมบูรณ์ได้

 

ในอิริยาบถบางอย่างไม่สดวกที่จะเจริญอานาปานสติ หรือกำหนดรู้ลมหายใจ เช่น ในขณะที่กำลังขับรถบนถนน บนทางด่วน เราไม่ต้องกังวล คือไม่ต้องระลึกถึงลมหายใจ แต่ให้อยู่ในหลักอานาปานสติให้ครบถ้วนคือ ทำหน้าที่ในปัจจุบันให้ดีที่สุด

 

พระอาจารย์มิตซูโอะ คเวสโก

จากหนังสือ "อานาปานสติ : วิถีแห่งความสุข"

พิมพ์ครั้งที่ 1 ธันวาคม 2541