ธรรมดาสำหรับมนุษย์ สัตว์ ชีวิตคือการต่อสู้ดิ้นรนไปตามอำนาจของกิเลส วิ่งตามตัณหาอยู่อย่างนั้น ตื่นเช้าก็รีบชะระล้างร่างกาย รีบรับประทานอาหาร รีบเดินทางไปทำงาน รีบๆ ร้อนๆ ตลอดวัน ตลอดคืน เป็นเดือน เป็นปี บางทีก็ตลอดชีวิต ถ้าเรารู้ว่าเราจะรีบไปไหน รู้เป้าหมายชัดเจน มีจุดหมายปลายทางที่แน่นอนก็ยังดี แต่ส่วนมากเราก็ไม่รูู้ จะไปไหนก็ไม่รู้ ... ถ้าเช่นนั้นหยุดก่อน ค่อยๆ คิด ค่อยๆ พิจารณา ช่วงนี้อยู่ในวัดเป็นโอกาสดีที่จะคิด ที่จะพิจารณาว่าเราใช้ชีวิตเพื่ออะไร กำไรของชีวิตคืออะไรกันแน่ 4 - 5 วันนี้ ไม่ต้องทำอะไร กินสบาย นอนสบาย ลองคิดดูว่า เราต้องการอะไรจากชีวิต ถ้าเราคิดอย่างนี้ อาจจะมีความคิดใหม่ๆ เกิดขึ้นก็ได้

 

ต่อไปให้ตั้งคำถามตัวเองว่า "สมมติว่าเรามีชีวิตอยู่แค่ปีเดียว ชาตินี้เราจะมีชีวิตอีกปีเดียว เราต้องการทำอะไร" คำตอบอาจจะไม่มี ก็ไม่เป็นไร ถามอีก คำตอบอาจจะไม่มีอีก ก็ไม่เป็นไร ... ให้เข้าใจว่าอันนี้เป็นอุบายที่ไม่ให้คิด ไม่ให้ฟุ้งซ่าน หยุดการปรุงแต่ง ช่วยทำให้จิตใจสงบ และช่วยให้เกิดปัญญาได้ ... "คำตอบ" ที่ว่านี้ไม่ใช่คำตอบที่เกิดจากการปรุงแต่ง แต่เป็นคำตอบที่เกิดจากใจ เกิดจากสมาธิ

 

ฉะนั้นถ้าคำตอบไม่เกิดก็อย่ากังวล และเมื่อไรที่รู้สึกว่าจิตต้องการความสงบ ก็ภาวนาสบายๆ ให้จิตสงบไปเลย จะภาวนาพุทโธๆ ก็ได้ เมื่อภาวนาพุทโธๆ อยู่ ถ้าจิตจะคิด จิตจะฟุ้งซ่าน ก็ให้หยุดความคิดฟุ้งซ่าน โดยตั้งคำถามขึ้นมาพิจารณาอีกว่า "ถ้าเรามีชีวิตอยู่แค่ปีเดียว เราต้องการทำอะไรกันแน่ๆ" ถามซ้ำๆ อยู่อย่างนั้น ถ้าจิตต้องการความสงบ ก็ภาวนาพุทโธๆ ทำใจนิ่งๆ สลับกันอยู่อย่างนั้น ... พอจิตสงบเป็นสมาธิ คำตอบอาจเกิดขึ้นก็ได้ เมื่อได้คำตอบแล้วก็เปลี่ยนคำถามใหม่

 

ทีนีถามว่า "ถ้าเรามีชีวิตอยู่เดือนเดียว เราต้องการทำอะไร" "ตั้งแต่บัดนี้ไป ภายใน 30 วันนี้ เราตัองการทำอะไร" ตั้งคำถามพิจารณาเช่นนี้สลับกับการทำสมาธิให้จิตนิ่ง สลับกันไป สลับกันมา จนกว่าจะได้คำตอบออกมาจากจิตใจของตัวเอง เมื่อได้คำตอบแล้ว ก็ตั้งคำถามใหม่ว่า "ถ้าเรามีชีวิตแค่ 7 วัน ภายใน 7 วันนี้เราต้องการทำอะไร" ถามไป ทำสมาธิสลับกันไปจนกว่าจะได้คำตอบ ... เมื่อได้คำตอบแล้ว ก็ตั้งคำถามใหม่อีกว่า "ถ้าเรามีชีวิตอยู่ได้อีกวันเดียว เราต้องการทำอะไร" สลับกับการทำสมาธิ

 

การพิจารณาอย่างนี้เป็นวิธีเจริญมรณสติวิธีหนึ่ง ช่วยปลุกจิตปลุกใจให้ตื่นจากความลุ่มหลงมัวเอาในชีวิต หลงอยู่ว่าเรายังไม่แก่ เรายังไม่เจ็บ เรายังไม่ตาย เป็นวิธีกระตุ้นปัญญาให้ทำงาน ทัศนคติในชีวิตก็จะชัดเจนขึ้นมา เห็นชัดว่าเราเกิดมาเพื่อทำไม กำไรของชีวิตคืออะไร ทำอะไรจึงจะเป็นประโยชน์แก่ตนและผู้อื่น ประโยชน์ชาตินี้ ประโยชน์ชาติหน้า ประโยชน์อย่างยิ่งคืออะไร

 

พระอาจารย์มิตซูโอะ คเวสโก

จากหนังสือ "ทุกขเวทนา"

พิมพ์ครั้งที่ 1 ตุลาคม 2537