ถาม : จำเป็นต้องกำหนดเวลาในการนั่งสมาธิหรือไม่ หรือแล้วแต่ว่าจิตจะออกจากสมาธิ

ตอบ : ใหม่ๆ บางคน บางที่ ท่านกำหนด แต่สำหรับอาตมาไม่เคยกำหนด พอมีเวลาที่จะนั่งได้เราก็ทำไป หรือพอกำลังเราที่จะนั่งได้ 1 ชั่วโมง หรือ 30 นาที แต่ถ้ามีเวลาเยอะกว่านั้นเราก็ทำไป ดีกว่าจะมากำหนดกฎเกณฑ์ จะเป็นกังวล ถ้าเป็นกังวลแล้วสมาธิก็จะไม่เกิด หรือแล้วแต่ว่าจิตจะออกจากสมาธิ

คำว่าจิตออกจากสมาธินี้ก็ยังไม่ถูกเท่าไร สมาธิไม่ต้องออกไม่ต้องเข้า คือความรู้สึกจิตใจของเราที่มีความสงบ ยิ่งสงบเท่าไรยิ่งดี จะยืนก็ตาม จะนั่งก็ตาม จะนอนก็ตาม ขอให้มีความสงบ จิตใจของเราให้อยู่กับสมาธิ ให้อิ่มเอิบอยู่ ให้ผู้รู้ ผู้ตื่น ผู้เบิกบานอยู่ที่นั่น ให้จิตใจของเรามั่นคง ยืน เดิน นั่ง นอน มีสมาธินั้นดีที่สุด

ถาม : เมื่อนั่งสมาธิไปได้สักพักเกิดอาการปวดขาเหน็บชา เราควรพิจารณาอย่างไร

ตอบ : เราก็กำหนดรู้อย่างที่พระพุทธเจ้าท่านสอนเอาไว้ เวทนานุปัสสนาสติปัฏฐาน ดูเวทนาในเวทนา กำหนดรู้ ให้เข้าใจเวทนาที่มันเกิดขึ้น ทนไปจนกว่าจะทนไม่ได้ ถ้าพอทนได้ทนไป อย่าไปเอาตามความคิดของเรา พอเจ็บปุ๊บแล้วก็เปลี่ยนปั๊บ อย่างนั้นจะเป็นนิสัยที่ชอบเปลี่ยนขา จะไม่ได้เห็นเวทนาอย่างแท้จริง

ถาม : เราไม่ควรเปลี่ยนอิริยาบถบ่อยๆ ใช่หรือไม่

ตอบ : ถูกต้อง ถ้าเปลี่ยนแล้วก็อยากจะเปลี่ยนเรื่อยๆตามนิสัย ฉะนั้นต้องฝึกหัดในความอดทน ให้มันผ่าน พยายามผ่านให้ได้ แค่ 20 นาที หรือ 30 นาที พระสงฆ์ท่านนั่งอิริยาบถเดียว เราแค่ 30 นาทีก็ต้องทำให้ได้ ท่านนั่งได้อย่างไร ท่านก็ตัวเหมือนเรา เราก็ตัวเหมือนกับท่าน คิดย้อนกลับไปกลับมาอย่างนี้ แล้วเราจะเกิดสติ เกิดปัญญา เกิดความรู้ขึ้นมาในการอดทนในการนั่ง ในที่สุดแล้วก็ผ่านไป ไม่ยาก

พระอาจารย์ สว่าง กลฺยาโณ
วัดป่าคำเจริญ ศรีสะเกษ
สาขาวัดหนองป่าพงที่ 195
ตอบตามธรรม เล่ม 1