ถาม : ขณะกำลังจะหมดลมหายใจคือตาย ควรจะภาวนาอะไรดี ภาวนาพุทโธได้หรือไม่ ปกติเราควรภาวนาอะไรเป็นประจำ

ตอบ : อันนี้จะขึ้นอยู่กับคนที่เคยภาวนา แต่ถ้าคนไม่เคยภาวนานี่ ไปบอกให้กำหนดพุทโธไว้นะ ไม่มีทาง เพราะเวทนาความเจ็บปวดของร่างกาย โยมนั่งภาวนาปวดหลังปวดขายังภาวนาไม่ได้กำหนดพุทโธไม่ได้ เวลาจะตายธาตุขันธ์จะแตกสลายมันปั่นป่วนมันแปรปรวน จะจับพุทโธได้ไหม ถ้าโยมเคยภาวนาบทไหนให้โยมภาวนาบทนั้นตลอด พุทโธ ธัมโม สังโฆ สัมมาอะระหัง อะไรก็ได้ที่เกี่ยวกับพระพุทธเจ้า ภาวนา ๆ ไป ถึงเวลาที่เรียกว่าถึงวาระคับขัน องค์ภาวนาจะเด่นชัดขึ้นมา สมมติว่าเคยภาวนาพุทโธมาหลายปี พอป่วยก่อนที่คนจะตายจะต้องมีมิติหนึ่งเข้ามาแทรก นั่นคือคนที่กำลังจะเปลี่ยนภพ สมมติโยมป่วยแล้วครูบาอาจารย์บอกว่าระลึกถึงพุทโธได้ไหม มันจะขึ้นมาทันที จะนึกได้ ท่านจึงบอกว่าให้ภาวนาไว้ หรือบางคนชอบทำ บุญมากๆ พอทำแล้วให้ระลึกถึงบุญ บุญที่เป็นตัวเด่นจะปรากฏขึ้นในจิตทันที ถ้าเคยภาวนา องค์ภาวนาจะเด่นขึ้นมาในจิต การฝึกจิตมันเป็นอย่างนี้ เวลาคับขันมันจะมาทันที

พระครูภาวนาชัยมงคล (สุนทร ทนฺตจิตฺโต)
วัดป่าชัยมงคล ระนอง
สาขาวัดหนองป่าพงที่ 115
ตอบตามธรรม เล่ม 1