สุภมาณพ บุตรโตเทยยพราหมณ์ ได้เข้ามาทูลถามพระผู้มีพระภาคว่า 

"อะไรเป็นเหตุเป็นปัจจัยที่ทำให้มนุษย์ทั้งหลาย มีอายุสั้น มีอายุยืน มีโรคมาก มีโรคน้อย มีผิวพรรณทรามผิวพรรณงาม มีศักดาน้อย มีศักดามาก มีโภคะน้อย มีโภคะมาก เกิดในสกุลต่ำ เกิดในสกุลสูง ไร้ปัญญา มีปัญญา"

 

พระผู้เป็นเจ้าตรัสตอบ มีใจความว่า

"สัตว์ทั้งหลาย มีกรรมเป็นของตน เป็นทายาทของกรรม มีกรรมเป็นกำเนิด มีกรรมเป็นเผ่าพันธุ์ มีกรรมเป็นที่พึ่งที่อาศัย กรรมย่อมจำแนกสัตว์ ให้เลวและประณีตได้"

 

สุภมานพฟังแล้วยังไม่เข้าใจ กราบทูลขอให้แสดงโดยละเอียด ซึ่งพระผู้มีพระภาคเจ้าก็ได้ทรงแสดงให้ฟังว่า

 

       บางคนในโลกนี้ไม่ว่าจะเป็นหญิงหรือชาย เป็นคนมักทำลายชีวิตสัตว์มีใจโหดเหี้ยม ยินดีในการประหัดประหาร ไม่มีความเอ็นดูในสัตว์เหล่ามีชีวิต เขาตายไปจะเข้าถึงทุคติวินิบาต นรก  เพราะกรรมคือปาณาติบาตนั้น หากตายไปไม่เข้าถึงอบาย ทุคติ วินิบาต นรก ถ้ามาเป็นมนุษย์ เกิดในที่ใดๆ ในภายหลัง จะมีอายุสั้น นี้เป็นผลของปาณาติบาตคือการฆ่าสัตว์

 

บางคนในโลกนี้ไม่ว่าจะเป็นหญิงหรือชาย เป็นคนละเว้นจากปาณาติบาต ละเว้นจากการฆ่าสัตว์ด้วยตนเอง หรือใช้ให้ผู้อื่นฆ่า มีความละอาย มีความเอ็นดู อนุเคราะห์เกื้อกูลแก่สัตว์ทั้งหลาย เขาตายไปจะถึงสุคติโลกสวรรค์เพราะกรรม คือ การละเว้นจากปาณาติบาตนั้น ถ้ามาเป็นมนุษย์เกิดในที่ใดๆ ในภายหลัง จะเป็นคนมีอายุยืน นี้เป็นผลของการละเว้นจากปาณาติบาต

 

บางคนในโลกนี้ไม่ว่าจะเป็นหญิงหรือชาย เป็นผู้มีปกติเบียดเบียนสัตว์ ด้วยฝ่ามือ ด้วยก้อนดิน หรือท่อนไม้ หรือศาสตรา เขาตายไปจะเข้าถึงอบาย ทุคติ วินิบาต นรก เพราะกรรมคือการเบียดเบียนสัตว์นั้น หากตายไปไม่เข้าถึงอบาย ทุคติ วินิบาต นรก ถ้ามาเป็นมนุษย์ เกิดในที่ใดๆ ในภายหลัง จะเป็นคนมีโรคมาก นี้เป็นผลของการเบียดเบียนสัตว์อยู่เสมอ

 

บางคนในโลกนี้ไม่ว่าจะเป็นหญิงหรือชาย เป็นผู้มีปกติไม่เบียดเบียนสัตว์ ด้วยฝ่ามือ ด้วยก้อนหิน หรือท่อนไม้ หรือศาสตรา เขาตายไปจะเข้าถึงสุคติโลกสวรรค์ เพราะกรรมคือการไม่เบียดเบียนสัตว์นั้น หากเขาตายไปไม่เข้าถึงสุคติโลกสวรรค์ ถ้ามาเป็นมนุษย์เกิดในที่ใดๆ ในภายหลัง จะเป็นคนมีโรคน้อย  นี้คือผลของการไม่เบียดเบียนสัตว์

 

       บางคนในโลกนี้ไม่ว่าจะเป็นหญิงหรือชาย เป็นคนมักโกรธ มากด้วยความเคืองแค้น ถูกเขาว่าเล็กน้อยก็ขัดใจ โกรธเคือง พยาบาทมาดร้าย ทำความโกรธ ความร้าย ความขึ้งเคียดให้ปรากฏ เขาตายไปจะเข้าถึงอบาย ทุคติ วินิบาต นรกเพราะกรรมคือความมักโกรธนั้น หากเขาตายไปไม่เข้าถึงอบายทุคติ วินิบาต นรก ถ้ามาเป็นมนุษย์เกิดในที่ใดๆ ในภายหลัง จะเป็นคนมีผิวพรรณทราม นี้คือผลของความมักโกรธ

 

        บางคนในโลกนี้ไม่ว่าจะเป็นหญิงหรือชาย เป็นคนไม่มักโกรธ ไม่มากด้วยความเคืองแค้น ถูกเขาว่ามากก็ไม่ขัดใจ ไม่โกรธเคือง ไม่พยาบาท ไม่มาดร้าย ไม่ทำความโกรธขึ้งเคียดให้ปรากฏ หากเขาตายไปจะเข้าถึงสุคติโลกสวรรค์ เพราะกรรมคือความไม่มักโกรธนั้น หากเขาตายไปไม่เข้าถึงสุคติโลก สวรรค์ ถ้ามาเกิดเป็นมนุษย์ เกิดในที่ใดๆ ในภายหลัง จะเป็นคนน่าเลื่อมใส (คือผิวพรรณงามน่าเลื่อมใส) นี้เป็นผลของความไม่มักโกรธ

 

บางคนในโลกนี้ไม่ว่าจะเป็นหญิงหรือเป็นชาย เป็นผู้มีใจริษยา มุ่งร้าย ผูกใจริษยาในลาภสักการะ ความเคารพนับถือ 

การไหว้และการบูชาของผู้อื่น เขาตายไปจะเข้าถึงอบาย ทุคติ วินิบาต นรก เพราะกรรมคือความริษยานั้น หากตายไปไม่เข้าถึงอบาย ทุคติ วินิบาต นรก ถ้ามาเป็นมนุษย์ เกิดในที่ใดๆ ในภายหลัง จะเป็นคนมีศักดาน้อย นี้เป็นผลของความริษยา

 

บางคนในโลกนี้ไม่ว่าจะเป็นหญิงหรือชาย เป็นผู้มีใจไม่ริษยา ไม่มุ่งร้าย ไม่ผูกใจริษยาในลาภสักการะ ความเคารพ ความนับถือ การไหว้ การบูชาของผู้อื่น เขาตายไปจะเข้าถึงสุคติโลกสวรรค์ เพราะกรรมคือความไม่ริษยานั้น หากตายไปไม่เข้าถึงสุคติโลกสวรรค์ ถ้ามาเป็นมนุษย์เกิด ณ ที่ใดๆ

ในภายหลัง จะเป็นคนมีศักดามาก นี้เป็นผลของความไม่ริษยา

 

บางคนในโลกนี้ไม่ว่าจะเป็นหญิงหรือชาย ย่อมไม่เป็นผู้ให้ ข้าว น้ำ ผ้า ยาน ดอกไม้เครื่องหอม เครื่องลูบไล้ ที่นอน ที่อาศัย เครื่องตามประทีป แก่สมณะหรือพราหมณ์ เขาตายไปจะเข้าถึงอบาย ทุคติ วินิบาต นรก เพราะกรรมคือการไม่ให้ข้าวน้ำ เป็นต้นนั้น หากตายไปไม่เข้าถึงอบาย ทุคติวินิบาต นรก ถ้ามาเป็นมนุษย์เกิด ณ ที่ใดๆ ในภายหลัง จะเป็นผู้มีโภคะน้อย นี้เป็นผลของการไม่ให้ข้าวน้ำ เป็นต้นนั้น

 

บางคนในโลกนี้ไม่ว่าจะเป็นหญิงหรือชาย เป็นผู้ให้ข้าว น้ำ ผ้า ยาน ดอกไม้ ของหอม เครื่องลูบไล้ ที่นอน ที่อาศัย เครื่องตามประทีปแก่สมณะหรือพราหมณ์ เขาตายไป จะเข้าถึงสุคติโลกสวรรค์ เพราะกรรมคือการให้ข้าวน้ำเป็นต้นนั้น หากตายไปไม่เข้าถึงสุคติโลกสวรรค์ ถ้ามาเป็นมนุษย์ เกิด ณ ที่ใดๆ ในภายหลัง จะเป็นผู้มีโภคะมาก นี้เป็นผลของการให้ข้าว น้ำ เป็นต้นนั้น

 

บางคนในโลกนี้ไม่ว่าจะเป็นหญิงหรือชาย เป็นคนกระด้าง เย่อหยิ่ง ย่อมไม่กราบไหว้คนที่ควรกราบไหว้ ไม่ลุกรับคนที่ควรลุกรับ ไม่ให้อาสนะแก่คนที่สมควรแก่อาสนะ ไม่ให้ทางแก่คนที่สมควรแก่ทาง ไม่สักการะคนที่ควรสักการะ ไม่เคารพคนที่ควรเคารพ ไม่นับถือคนที่ควรนับถือ ไม่บูชาคนที่ควรบูชา เขาตายไปจะเข้าถึงอบาย ทุคติ วินิบาต นรก เพราะกรรมคือความกระด้างเย่อหยิ่งนั้น หากตายไปไม่เข้าถึงอบาย ทุคติ วินิบาต นรก ถ้ามาเป็นมนุษย์ เกิด ณ ที่ใดๆ ในภายหลัง จะเป็นคนเกิดในสกุลต่ำ นี้เป็นผลของความกระด้างเย่อหยิ่ง

 

        บางคนในโลกนี้ไม่ว่าจะเป็นหญิงหรือชาย เป็นคนไม่กระด้าง ไม่เย่อหยิ่ง ย่อมกราบไหว้คนที่ควรกราบไหว้ ฃลุกรับคนที่ควรลุกรับ ให้อาสนะแก่คนที่สมควรแก่อาสนะ ให้ทางแก่คนที่สมควรแก่ทาง สักการะคนที่สมควรสักการะ เคารพคนที่ควรเคารพ นับถือคนที่ควรนับถือ บูชาคนที่ควรบูชา เขาตายไปจะเข้าถึงสุคติโลกสวรรค์ เพราะกรรมคือความไม่กระด้าง ไม่เย่อหยิ่งนั้น หากตายไปไม่เข้าถึงสุคติโลกสวรรค์ ถ้ามาเป็นมนุษย์ เกิด ณ ที่ใดๆ ในภายหลัง จะเป็นคนเกิดในสกุลสูง นี้เป็นผลของความไม่กระด้าง ไม่เย่อหยิ่ง

 

        บางคนในโลกนี้ไม่ว่าจะเป็นหญิงหรือชาย ไม่เข้าไปหาสมณะ หรือพราหมณ์ แล้วสอบถามว่า อะไรเป็นกุศล อะไรเป็นอกุศล อะไรมีโทษ อะไรไม่มีโทษ อะไรควรเสพ อะไรไม่ควรเสพ อะไรเมื่อทำย่อมเป็นไปเพื่อไม่เกื้อกูลเพื่อทุกข์สิ้นกาลนาน เขาตายไป จะเข้าถึงอบาย ทุคติ วินิบาต นรก เพราะกรรมคือการไม่เข้าไปหาสมณะหรือพราหมณ์ผู้รู้นั้น หากตายไปไม่เข้าถึงอบาย ทุคติ วินิบาต นรก ถ้ามาเป็นมนุษย์ เกิด ณ ที่ ใดๆ ในภายหลัง จะเป็นคนมีปัญญาทราม นี้เป็นผลของการไม่เข้าไปหาสมณะพราหมณ์ผู้รู้นั้น

 

บางคนในโลกนี้ไม่ว่าจะเป็นหญิงหรือชาย เข้าไปหาสมณะหรือพราหมณ์ แล้วถามว่า อะไรเป็นกุศล อะไรเป็นอกุศล  อะไรมีโทษ อะไรไม่มีโทษ อะไรควรเสพ อะไรไม่ควรเสพ อะไรเมื่อทำ ย่อมเป็นไปเพื่อไม่เกื้อกูล เพื่อทุกข์สิ้นกาลนาน เขาตายไป จะเข้าถึงสุคติโลกสวรรค์ เพราะกรรมคือการเข้าไปหาสมณะพราหมณ์ผู้รู้นั้น หากตายไปไม่เข้าถึงสุคติโลกสวรรค์ ถ้าเป็นมนุษย์ เกิดในที่ใดๆ ในภายหลัง จะเป็นคนมีปัญญามาก นี้เป็นผลของการเข้าไปหาสมณะพราหมณ์ผู้รู้

 

ความบางช่วงจาก จูฬกัมมวิภังคสูตร

  #ม. อุ.(ข้อ ๕๗๙ - ๖๐๐)