[๓]  ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย     บุคคลผู้ประกอบด้วยธรรม ๔ ประการ เป็นคนพาล เป็นคนโง่เขลา เป็นอสัตบุรุษ ครองตนอันถูกขุด (รากคือความดี) เสียแล้ว    ถูกขจัดไปครึ่งหนึ่งแล้ว  เป็นคนประกอบด้วยโทษ  ผู้รู้ติเตียน และได้สิ่งอันไม่เป็นบุญมากด้วยธรรม ๔ ประการเป็นไฉน    คือ บุคคลไม่ใคร่ครวญไม่สอบสวนแล้ว   ชมคนที่ควรติ  ๑    ติคนที่ควรชม  ๑ ปลูกความเลื่อมใสในฐานะอันไม่ควรเลื่อมใส ๑  แสดงความไม่เลื่อมใสในฐานะอันควรเลื่อมใส ๑ บุคคลประกอบด้วยธรรม  ๔ ประการนี้แล  เป็นคนพาล ฯลฯ และได้สิ่งอันไม่เป็นบุญมากด้วย

      

ภิกษุทั้งหลาย  บุคคลประกอบด้วยธรรม ๔ ประการ  เป็นบัณฑิตเป็นคนฉลาด เป็นสัตบุรุษ ครองตนอันไม่ถูกขุด  ไม่ถูกขจัดไปครึ่งหนึ่ง เป็นผู้หาโทษมิได้    ผู้รู้สรรเสริญ    และได้บุญมากด้วย    ธรรม  ๔  ประการเป็นไฉน คือบุคคลใคร่ครวญสอบสวนแล้ว  ติคนที่ควรติ  ชมคนที่ควรชม ๑ แสดงความไม่เลื่อมใสในฐานะอันไม่ควรเลื่อมใส ๑ ปลูกความเลื่อมใสในฐานะอันควรเลื่อมใส ๑ บุคคลประกอบด้วยธรรม ๔ ประการนี้แล เป็นบัณฑิตฯลฯ และได้บุญมากด้วย

                                  

(นิคมคาถา)

ผู้ใดชมคนที่ควรติ  หรือ  ติคนที่ควรชม  ผู้นั้น ชื่อว่าก่อ (กลี)  ความร้ายด้วยปาก เพราะความร้ายนั้นเขาก็ไม่ได้ความสุข  นี่  ร้ายไม่มาก  คือการเสียทรัพย์  ในการพนัน  แม้จนสิ้นเนื้อประดาตัว  

 

สิ่งนี้สิ  ร้ายมากกว่า  คือทำใจร้าย  ในท่านผู้ดำเนินดีแล้วทั้งหลาย    คนที่ตั้งใจและใช้ วาจาลามก   ติเตียนท่านผู้เป็นอริยะ  ย่อมตกนรกตลอดเวลา  สิ้นแสนสามสิบหก  นิรัพพุทะ  กับอีกห้าอัพพุทะ

จบปฐมขตสูตรที่  ๓

#องฺ. จตุกฺก. ๓๕/๓๖